Szczekanie jest jednym ze sposobów, w jaki psy komunikują się między sobą i ze światem. Psy nie szczekają bez powodu. Warto zatem dowiedzieć się, dlaczego pies szczeka, jakie są tego przyczyny, co oznacza psie szczekania i ewentualnie, jak opanować nadmierne szczekanie psa, aby nie narazić się na złowrogie spojrzenia sąsiadów.

Szczekanie psa – czym jest i co oznacza?

Nasi czworonożni przyjaciele używają szczekania, aby przekazywać różne informacje, albo ostrzegać przed czymś swoich opiekunów. Ponadto wyrażają w ten sposób radość lub niepokój, a także chcą zwrócić na siebie uwagę lub zakomunikować własne potrzeby. Szczekanie może być również sposobem na nawiązanie kontaktu z innymi psami lub z ludźmi.

Szczekanie u psa ma swoje źródło w układzie nerwowym i mięśniowym. Kiedy pies chce szczekać, wysyła sygnał nerwowy do mięśni krtani i klatki piersiowej, które odpowiedzialne są za produkcję dźwięku. Mięśnie krtani napinają się, aby doprowadzić struny głosowe do wibracji, wdech powietrza powoduje wibracje strun, co generuje dźwięk szczekania. Szczekanie u psa charakteryzuje się typowym, krótkim, ostrym dźwiękiem o wysokim lub niskim tonie. Może mieć ono różną długość i intensywność w zależności od emocji i sytuacji, w jakiej się pojawia.

Jakie funkcje pełni szczekanie psa?

Szczekanie to naturalny sposób wyrażania się dla psów, który ewoluował w procesie adaptacji do życia w stadzie, a później do życia razem z ludźmi. Psy wywodzą się od wilków. Szczekanie u wilków było sposobem na koordynowanie działań w stadzie, ostrzeganie przed niebezpieczeństwem i komunikowanie się z innymi członkami grupy. Szczekanie stało się również sposobem na interakcję z ludźmi. W hodowli psów zaczęto selekcjonować cechy przydatne do różnych celów, takich jak polowanie, praca na pastwiskach, a także towarzyszenie człowiekowi w codziennym życiu. W efekcie szczekanie stało się naturalnym sposobem komunikacji dla psów i jest powszechnie stosowane przez psy do dziś.

Dla psa szczekanie może mieć różne znaczenia w zależności od kontekstu. Oto kilka przykładów:

• komunikacja z opiekunem, psy chętnie używają szczekania w komunikacji ze swoimi ludźmi. Szczekanie niekiedy może być sygnałem, że pies chce wyjść na spacer, albo stanowi zachętę do wspólnej zabawy;
• wyrażenie emocji, poprzez szczekanie psy mogą wyrażać pozytywne emocje takie jak radość i entuzjazm, ale i negatywne jak strach, niepokój, zdenerwowanie, czy znudzenie. W takich sytuacjach należy zapewnić psu więcej rozrywki, zadbać o zmęczenie fizyczne i psychiczne psa;
• sygnał alarmowy, informacyjny, psy wykorzystują szczekanie, aby zaalarmować, albo ostrzec przed zbliżającym się niebezpieczeństwem, czy jakimś zagrożeniem. Psy, zwłaszcza biegające luzem po posesji, często szczekaniem reagują na zbliżające się do ogrodzenia osoby, samochody, albo inne zwierzęta;
• komunikacja w grupie, szczekanie to jedna z form komunikacji. W ten sposób psy nawiązują relacje z innymi psami i przekazują między sobą różne informacje. Psy szczekają na inne psy, aby zachęcić je do zabawy, albo odgonić natrętnego adoratora;
• oznaka zaniedbania na etapie socjalizacji, poprzez niedostateczne zapoznanie psa z różnymi bodźcami i sytuacjami. Jedyne co w takiej sytuacji może zrobić opiekun to zapewnić psu więcej uwagi i spróbować naprawić popełnione błędy.

Ważne jest, aby opiekun znał swojego psa i umiał zinterpretować jego szczekanie w kontekście sytuacji, w której występuje. W ten sposób można uniknąć nieporozumień i poprawić komunikację między psem a człowiekiem.

Dlaczego pies szczeka na ludzi?

Pies może szczekać na ludzi z różnych powodów, a dokładna przyczyna zależy od indywidualnych cech psa i kontekstu sytuacji. Poniżej przedstawiamy kilka najczęstszych powodów, dlaczego pies szczeka na ludzi:

• chce przekazać coś człowiekowi, szczekaniem pies jest w stanie przyciągnąć uwagę człowieka;
• odczuwa strach i niepokój, najczęściej jest to reakcja na nieznajomych ludzi, którzy w opinii psa mu zagrażają, albo wynika to z wcześniejszych nieprzyjemnych doświadczeń. Pies, który kiedyś był bity przez np. mężczyzn, może szczekać na ich widok;
• zostaje zaskoczony, nagłe pojawienie się biegacza zza zakrętu potrafi wystraszyć psa do tego stopnia, że zacznie szczekać. Taka sytuacja potrafi przestraszyć człowieka, więc zachowanie psa jest w tym przypadku całkowicie normalne;
• chroni swojego terytorium, albo swoich zasobów, pies wszystkie osoby przechodzące wzdłuż posesji (np. kurier, sąsiadka) traktuje jako intruzów i szczekaniem chce ich odstraszyć.

Po raz kolejny powtórzymy, że szczekanie jest naturalnym sposobem komunikacji dla psów. Jednak zbyt częste i nieuzasadnione szczekanie może być oznaką nieprawidłowego zachowania. Jeśli pies szczeka na ludzi w sposób uciążliwy lub nieadekwatny do sytuacji, warto dobrze się temu przyjrzeć i zacząć nad tym pracować.

Jakie rasy psów najwięcej szczekają?

Każda rasa psa może szczekać w uzasadnionych sytuacjach. Jednak niektóre rasy psów są bardziej skłonne do szczekania niż inne ze względu na ich cechy genetyczne, temperament, czy usposobienie. Z całą pewnością psy myśliwskie, pasterskie i stróżujące są rasami, które szczekają częściej, ale wynika to z funkcji i zadań, jakie mają do spełniania. Oto kilka ras psów, które są znane z tego, że szczekają najwięcej: jack russel terier, west highland white terier, beagle, sznaucery miniaturowe, czy jamniki. Oczywiście nie ma reguły i wśród tych ras mogą znaleźć się osobniki, które szczekają bardzo mało. Najmniej szczekliwymi rasami psów są buldogi angielskie, mopsy i dogi niemieckie, ale znajdą się wśród tych ras również nadmierni szczekacze.

Warto jednak pamiętać, że indywidualne cechy psa, jego wychowanie i trening mają duże znaczenie w kwestii tego, jak często i w jakich sytuacjach pies będzie szczekał. Wszystkie psy, niezależnie od rasy, potrzebują właściwej socjalizacji, wychowania i treningu, aby nauczyć się zachowywać w sposób odpowiedni w różnych sytuacjach.

Kiedy szczekanie psa to problem?

Szczekanie psa jest normalnym zachowaniem, ale gdy staje się uciążliwe i utrudnia codzienne życie, może stać się problemem. Oto kilka sytuacji, w których szczekanie psa może być uważane za problem:

• szczekanie w nocy, może zakłócać sen wszystkich domowników, a także być uciążliwe dla sąsiadów, co może prowadzić do konfliktów;
• szczekanie podczas samotnego pozostawania w mieszkaniu, często lęk separacyjny u psa przejawia się wielogodzinnym szczekaniem i wyciem podczas nieobecności człowieka; taka sytuacja jest nie tylko trudna dla psa, opiekuna czworonoga, ale również jest uciążliwa dla sąsiadów;
• szczekanie na ludzi i inne zwierzęta, może sprawić, że codzienne spacery staną się bardzo męczące, bo nasz pies będzie obszczekiwał wszystkich napotkanych przechodniów; sytuacja ta będzie stresująca dla każdej ze stron.

W przypadku, gdy szczekanie psa staje się dla opiekuna trudne do opanowania, należy szukać pomocy u innych. Najlepiej zgłosić się do weterynarza, albo psiego behawiorysty, którzy pomogą w znalezieniu przyczyny takiego zachowania i pomogą ją wyeliminować.

Długie i częste szczekanie psa może negatywnie odbić się na zdrowiu czworonoga. Psy, które nadmiernie szczekają, przez dłuższy okres bardzo często cierpią na choroby gardła i krtani.

Jak opanować szczekanie – sposoby na ujadającego psa

Opanowanie szczekania u psa może być trudnym zadaniem, ale jest to możliwe dzięki odpowiedniemu wychowaniu i szkoleniu. Psa należy bacznie obserwować, tylko w ten sposób można zidentyfikować, w jakich okolicznościach i sytuacjach pies zaczyna szczekać, czyli co wywołuje szczekanie. Znając przyczyny, można pracować z psem nad jego zachowaniem. Poniżej przedstawiamy kilka sposobów na opanowanie szczekania u psa:

• wyznaczanie granic, podczas treningu należy wyznaczyć psu granice, aby zrozumiał, kiedy jest czas na zabawę i ewentualne entuzjastyczne szczekanie, a kiedy na odpoczynek w ciszy;
• nagradzanie pozytywnych zachowań, pozytywne wzmocnienie daje bardzo dobre efekty. Warto zatem chwalić i nagradzać psa za spokojne zachowanie i czas bez szczekania;
• ignorowanie zachowań niepożądanych. Pies szczekaniem chce zwrócić uwagę opiekuna, w momencie, gdy zauważy, że takie postępowanie jest ignorowane i nie przynosi efektów, z czasem z tego zrezygnuje. Ważne, aby w tym podejściu być konsekwentnym i nie krzyczeć na psa, ani go nie karcić za szczekanie;
• przekierowanie uwagi na coś innego, w momencie, gdy widzimy, że pies zaraz zacznie szczekać, można mu podać smakołyk zamknięty w dłoni, aby musiał się skupić na węszeniu i po kilku sekundach ciszy otworzyć dłoń, nagradzając psa za ciche zachowanie;

• nauka komendy „daj głos”, choć to wydaje się dziwne, może pomóc opanować nadmierne szczekanie. Psa należy nauczyć, co oznacza „daj głos” nagradzając go za szczeknięcie i następnie przejść do trudniejszej części i nagradzać psa za nieszczekanie wprowadzając np. komendę „cisza”. Szkolenie z wykorzystaniem klikera przynosi bardzo dobre rezultaty;
• ograniczenie, albo powolne przyzwyczajanie psa do bodźców, które wyzwalają szczekanie. Przykładowo oswajanie z dźwiękiem dzwonka/domofonu, ograniczenie swobodnego dostępu do okien, przez które pies widzi ptaki siadające na drzewach, czy inne psy. Dużo zależy od tego, w jakich sytuacjach i okolicznościach pojawia się szczekanie u psa;
• pracowanie nad stopniowym pozostawianiem psa samego w domu, zaczynając od wychodzenie na kilka minut do osobnego pomieszczania, a następnie wychodząc na coraz dłuższy czas.  Warto, aby w tym treningu wracać do psa w momencie, gdy panuje cisza, aby pies nie utwierdził się w przekonaniu, że jego nawoływanie (szczekanie) sprawiło, że opiekun do niego wrócił;
• na spacerach warto na początku mijać przechodniów i inne psy w większej odległości i odwracać uwagę psa od wszystkich bodźców powodujących szczekanie. Najlepiej skupić uwagę psa na sobie podając mu smaczki i prosząc o wykonanie prostych komend. Z czasem można zmniejszać dystans do innych ludzi i przechodniów, ale należy robić to stopniowo i zawsze bacznie obserwować psa, aby móc zareagować, zanim pies się nakręci i zacznie szczekać.

Warto pamiętać, że każdy pies jest inny i może potrzebować indywidualnego podejścia w celu opanowania szczekania. Zrozumienie przyczyn szczekania psa jest kluczowe do opanowania tego zachowania i poprawy relacji między psem a jego opiekunem i otoczeniem.