Owczarek niemiecki to bardzo znana wszystkim rasa, której praktycznie nie trzeba przedstawiać. Od razu na myśl przychodzi wszystkim Szarik z „Czterej pancerni i pies”, albo  Alex z polskiego serialu „Komisarz Alex”. Owczarki niemiecki to piękne i niezwykle inteligentne psy, które u boku człowieka pełnią wiele ważnych funkcji i zadań. To nie tylko pies przyjaciel, ale też pies zawodowiec, który żadnej pracy się nie boi. Owczarki niemiecki są bardzo sprawne fizycznie, mają doskonałe umiejętności węchowe, a także talent, aby być psem stróżującym i obronny.

Skąd pochodzi pies rasy owczarek niemiecki? – historia rasy

Owczarek niemiecki to rasa psa, która wywodzi się od staroniemieckich psów pasterskich. Za twórcę i popularyzatora rasy uważa się rotmistrza Maxa von Stephanitza. Był on właścicielem Horanda von Grafratha, który początkowo był nazywany Hektorem Linksreinem. Hektor to wnuk najwybitniejszego białego owczarka  Greifa, i syn wilczatej Leny.  Max von Stephanitz i Artur Mayer zwrócili uwagę na psa tej rasy na wystawie psów hodowlanych, która odbywała się w 1899 roku. Od razu zauważyli jego predyspozycje. Owczarek niemiecki cechował się wrodzonym posłuszeństwem i oddaniem swojemu przewodnikowi, a do tego z wyglądu przypominał wilka. Do teraz przez niektóre osoby owczarek niemiecki nazywany jest wilczurem. Owczarek niemiecki został przez nich odkupiony. Od tego momentu prowadzili oni prace nad hodowlą owczarków. To Stephanitz i Mayer opracowali pierwszy wzorzec rasy i założyli pierwszy klub owczarka niemieckiego, który z powodzeniem funkcjonuje po dzień dzisiejszy. Do klubu tego należą niemieccy hodowcy rasy. Przez klub regularnie organizowane są przeglądy i wystawy. Klub owczarka bardzo dokładnie śledzi i nadzoruje rozwój rasy, wystawiając jednocześnie licencje hodowlane. Hodowcy podejmowali różne działania, które niestety miały wpływ na wygląd rasy. W latach 20-tych XX wieku pojawił się owczarek, który posiadał znacznie wyższe nogi i miał bardziej kwadratowy wygląd. Te egzemplarze różniły się od wzorca ustalonego przez Maxa von Stephanitza. W roku 1925 podczas światowej wystawy owczarków niemieckich, która miała miejsce we Frankfurcie nad Menem podjęte zostały rozmowy odnośnie wyglądu rasy. Ten rok uznaje się za przełomowy dla rozwoju rasy owczarka niemieckiego. Rotmistrz von Stephanitz podczas trwającej wystawy wybrał owczarka, który najbardziej przypominał Horanda. Klodo von Boxberg był on podobny do Horanda pod względem budowy, ruchu i usposobienia.  Po II wojnie światowej owczarki niemieckie wielu osobom kojarzyły się z nazistowską brutalnością. Dlatego też w wielu rejonach zmieniono nazwę owczarek niemiecki na owczarek alzacki. Z upływem czasu owczarki ponownie zaczęły być postrzegane jako psy użytkowe i oddane przewodnikowi. Mimo to nazwa owczarek alzacki przez długi czas funkcjonowała w niektórych rejonach. Po wojnie za kluczowego reproduktora, który stał się zalążkiem wielu wartościowych psów hodowlanych stał się Rolt von Osnabrucker Land.

Owczarek niemiecki zaczął zyskiwać popularność również poza granicami Niemiec, w efekcie czego zaczęły powstawać narodowe kluby hodowców. W roku 1968 powołano do życia stowarzyszenie WUSV (z niem. Weltunion der Schaferhundvereine), aby zachować na całym świecie jednolitość rasy owczarka niemieckiego. Z hodowli konsekwentnie eliminowane były wszystkie szczeniaki, które odbiegały od wzorca. Nie pozwalano na rozmnażanie psów o kolorze białym i z długą sierścią. Jednak szczeniaki tych odmian znalazły również swoich zwolenników. W ten sposób powstała całkiem nowa rasa – biały owczarek szwajcarski. Zaś psy o długiej sierści trafiały do pasjonatów, którzy dalej je rozmnażali i zakładali własne stowarzyszenia i kluby. Owczarek niemiecki długowłosy to rasa, która została uznana dopiero 1 stycznia 2011 roku. Na chwilę obecną zarówno owczarek niemiecki, jak i owczarek niemiecki długowłosy oceniane są o jeden wspólny wzorzec rasy. W roku 2011 FCI uznało, że biały owczarek niemiecki będzie stanowił odrębną rasę o nazwie biały owczarek szwajcarski (Berger Blanc Suisse).

Jak wygląda owczarek niemiecki – wzorzec rasy FCI

Od pojawienia się pierwszego egzemplarza owczarka niemieckiego do teraz jego wygląd mógł się nieco zmienić i nadal się zmienia. Dlatego też ustalony został sztywny wzorzec rasy, aby człowiek nie mógł ingerować w wygląd owczarka niemieckiego zbyt mocno.

Charakter i usposobienie owczarka niemieckiego

Owczarek niemiecki to pies o zrównoważonym charakterze i wysokiej inteligencji. Cechy charakterystyczne przedstawicieli tej rasy to: doskonały refleks, szybkość, zwrotność i odpowiednio szybka reakcja na komendy wydawane przez człowieka. Owczarki to psy oddane swojemu opiekunowi, wierne i bardzo posłuszne. Owczarki niemieckie krótkowłose i długowłose są podatne na szkolenie i bardzo szubko uczą się nowych komend. Psy tej rasy z jednej strony są zrównoważone i spokojne, ale w sytuacji zagrożenia powinny wykazywać się zdecydowanym zachowaniem. Ważne jest, aby trafić do dobrej hodowli, w której właściciele zwracają uwagę na odpowiedni dobór reproduktorów i suczek hodowlanych. W ten sposób dbają oni o utrzymanie odpowiedniego wzorca i zachowania psów tej rasy. Owczarki niemieckie pochodzące z pseudohodowli mogą wykazywać pewne odchylenia od wzorca rasy. Zdarza się, że osobniki takie są nadpobudliwe, lękliwe, agresywne i borykają się z problemami behawioralnymi oraz zdrowotnymi.

Dla kogo owczarki niemieckie?

Owczarek niemiecki to pies praktycznie dla każdego, ale z uwagi na jego silny charakter nie jest on najlepszym wyborem na pierwszego psa.  Jest psem czułym i wyrozumiałym dla dzieci, więc jest znakomitym psem rodzinnym. W kontaktach psa z dziećmi zawsze należy zachować szczególną ostrożność i zadbać o komfort obu stron. Zarówno pies, jak i dzieci nie powinny przekraczać pewnych granic. Wilczur lubi być blisko swojego człowieka, łaknie akceptacji i wspólnego spędzania czasu. Potrafi być dość głośny. Donośnym szczekaniem informuje opiekuna o zbliżających się obcych osobach. Znakomity stróż, broni własnego terenu i domu. Pies będzie się czuł komfortowo w domu z ogrodem, jak również w mniejszym mieszkaniu, o ile opiekun zapewni mu odpowiednią dawkę ruchu i stymulację na spacerach. Zawsze należy równoważyć wysiłek fizyczny z wysiłkiem umysłowym. Najlepszym opiekunem dla owczarka będzie osoba, która jest konsekwentna, cierpliwa, posiada podstawową wiedzę na temat wychowania psa, a także jest aktywna fizycznie.

Socjalizacja szczeniaka

Jak każdy szczeniak, tak również szczeniaki owczarka niemieckiego wymagają odpowiedniej socjalizacji od pierwszych miesięcy życia w nowym domu. Jeśli się o to odpowiednio nie zadba to w domu będziemy mieć problem z niesfornym szczeniakiem, który w późniejszym czasie będzie mógł sprawić wiele problemów wychowawczych. Psa należy przyzwyczajać stopniowo do takich sytuacji jak: rowerzyści, odgłosy poruszających się samochodów, ruch uliczny, aby nie reagował na te sytuacje głośnym szczekaniem i agresją.

Umiejętności i predyspozycje psów rasy owczarek niemiecki

Owczarki niemiecki zostały wyhodowane do pomocy przy wypasie owiec. Ich zrównoważony charakter sprawiał, że idealnie się do tego nadawały. Miały one pilnować, aby owce nie zbliżały się do lasów i pól, nie odpowiadały za zaganianie zwierząt. Owczarek niemiecki zyskał ogromną popularność w grupie psów służbowych i policyjnych. Wilczur to pies wszechstronnie użyteczny. Może towarzyszyć człowiekowi podczas rodzinnego życia i być doskonałym, lojalnym towarzyszem, jak również doskonale sprawdzi się podczas pracy. Nieufne wobec obcych, czynią z nich doskonałych stróży.  Psy te mogą pełnić odpowiedzialne zadania. Sprawdzą się w roli psa służbowego, wojskowego, patrolującego, tropiącego, stróżującego, czy obronnego. Doskonale radzą sobie w poszukiwaniu narkotyków, ładunków wybuchowych, zaginionych osób, a także będą doskonałymi przewodnikami dla osób niepełnosprawnych. Owczarki niemieckie odnajdują się w wielu psich sportach, takich jak: agility, obedience, flyball, tropienie sportowe, dogtrekking, mondioring, a także sprawdzają się w roli aktorów. Owczarek niemiecki osiąga spore sukcesy w szkoleniu PT (pies towarzyszący), IPO (pies obronny) oraz PTT (pies towarzysząco-obronny).

Wychowanie psa

Szczeniaki owczarka niemieckiego bardzo szybko się uczą, więc warto zacząć pracę z nimi jak najszybciej. Wpojenie podstawowych komend i zasad nie powinno stanowić większego problemu, a z całą pewnością pomoże w późniejszym czasie uniknąć wielu problemów behawioralnych. Wilczury mają raczej twardy charakter, jednak mimo to podczas szkolenia należy stosować wyłącznie pozytywne metody, w żadnym wypadku nie powinno się szkolić psa przy wykorzystaniu metod awersyjnych, gdyż może to wywołać odwrotny efekt i frustrację psa, co w konsekwencji spowoduje niekontrolowane zachowania. Owczarki niemieckie krótkowłose i długowłose zaliczane są do grupy psów użytkowych, dlatego podlegają one próbom pracy. Podczas którego przeprowadzany jest przegląd hodowlany wraz z testami psychicznymi. W przypadku owczarków samców ważną kwestią jest również szkolenie IPO, które musi być na poziomie co najmniej V. Egzamin IPO, to egzamin obronny składający się z trzech dyscyplin z którymi musi się zmierzyć owczarek niemiecki. Pierwszą dyscypliną jest tropienie, drugą posłuszeństwo, a trzecią obrona. Wspomniany egzamin IPO ma cztery poziomy, poziom V jest poziomem wstępnym. Po zdobyciu tego stopnia, można ubiegać się o zdobycie wyższego stopnia trudności, czyli poziomu 1, 2, albo 3.

Wady i zalety posiadania owczarka niemieckiego

Zdrowie rasy owczarek niemiecki

Owczarek niemiecki jest zdrową rasę. Większość okazów cieszy się dobrym zdrowiem i jest odpornych na zmienne warunki atmosferyczne.

Najczęstsze problemy z jakimi boryka się rasa to:

• dysplazja stawów biodrowych i łokciowych
• zwężenie kanału lędźwiowo-krzyżowego nazywane też zespołem ogona końskiego, zwyrodnienie to może prowadzić do paraliżu
• problemy żołądkowo-jelitowe m.in. skręt żołądka
• w czasie wzrostu możliwa enostoza (młodzieńcze zapalenie stawów), która może spowodować kulawiznę u psa
• zapalenie uszu i spojówek
• sporadycznie alergie pokarmowe

Niestety dysplazja stawów biodrowych to najczęstsza dolegliwość dopadająca owczarki niemiecki. Wynika to z faktu, że hodowcy dążą do coraz większego skątowania psów tej właśnie rasy. Coraz częściej spotyka się owczarki u których zad schodzi bardzo nisko, a kręgosłup i stawy tylnych kończyn są mocno zmodyfikowane. Za taki stan rzeczy w głównej mierze odpowiedzialny jest człowiek i selekcja hodowlana jaką prowadzi.

Sposób żywienia owczarka niemieckiego

U wszystkich czworonogów, w tym również owczarków powinno się zadbać o odpowiednio dobraną i zbilansowaną dietę. Warto skupić się na tym, aby karma była dedykowana dużym rasom psów. Pod uwagę należy wziąć również poziom aktywności fizycznej. Zapotrzebowanie psów pracujących będzie dużo większe niż psów z niewielką aktywnością fizyczną. Podstawą każdej diety powinno być mięso, najlepiej gdyby stanowiło ono 70% pożywienia. Psom może być podawana karma sucha, mokra, karma przyrządzona przez człowieka, albo może być zastosowana dieta typu BARF.  W diecie może być uwzględniona glukozamina i chondroityny, gdyż oba dodatki doskonale wpływają na regenerację tkanki chrzęstnej stawów. Pozostałe 20-30% pożywienia dobrze by było, aby stanowiły owoce i warzywa, które dostarczą psu potrzebnych witamin i składników mineralnych. Z uwagi na delikatny żołądek i predyspozycje do alergii pokarmowych, nie należy zbyt często zmieniać karmy. Jeśli jednak jest to konieczne, nowa karma powinna być wprowadzana stopniowo. Dzienne zapotrzebowanie karmy warto jest podzielić na co najmniej dwie porcje, a po posiłku powinno się zapewnić psu odpoczynek, aby nie doprowadzić do skrętu jelit. Owczarek niemiecki nie powinien być przekarmiany, psy tej rasy należą do grupy łakomczuchów, a co za tym idzie mogą szybko przybrać na wadze. Dodatkowe kilogramy nie są wskazane dla ich stawów.

Pielęgnacja owczarka niemieckiego

Szata owczarka niemieckiego krótkowłosego i długowłosego wymaga odpowiedniej pielęgnacji. Obowiązkowe jest regularne szczotkowanie, które należy zintensyfikować w okresie linienia. Podszerstek powinien być wyczesywany specjalnie do tego dedykowanymi zgrzebłami. Zbyt częste kąpiele nie są wskazane. Owczarek może być kąpany sporadycznie, dopiero gdy widać, że jego sierść jest brudna. Poza sierścią trzeba również zadbać o pazury, przycinając je w razie potrzeby. Kontroli wymaga także uzębienie oraz uszy owczarka. Codzienna pielęgnacja to nie wszystko, owczarek niemiecki od szczeniaka musi być regularnie odrobaczany i poddawany szczepieniom adekwatnym do wieku psa. Pamiętając o wpisywaniu wszystkich wykonanych szczepień do książeczki psa.

Budowa ciała psów rasy owczarek niemiecki

Ciekawostki o rasie

• Każdego roku przez niemiecki klub owczarka niemieckiego (SV) organizowana jest światowa wystawa owczarków niemieckich. Na wystawie pojawia się liczna grupa hodowców, właścicieli i sympatyków rasy. Każdy właściciel owczarka niemieckiego powyżej dwóch lat musi posiadać testy DNA, badanie radiologiczne stawów biodrowych i łokciowych, a także musi udokumentować użytkowość psa.
• Najpopularniejsze owczarki niemieckie w Polsce to Szarik z „Czterej pancerni i pies”, a także Alex z serialu „Komisarz Alex”.
• Adolf Hitler posiadał suczkę owczarka niemieckiego, która wabiła się „Blondi”.

Hodowle owczarka niemieckiego w Polsce

Hodowla uszlachetniająca i wydajnościowa owczarka niemieckiego

Na przestrzeni lat i w oparciu o wzrost popularności hodowli owczarków niemieckich doszło do tego, że psy tej rasy zaczęły być coraz większe i masywniejsze. Wiele osób jest oburzona aktualnym wyglądem owczarka niemieckiego, twierdzą one bowiem, że nie ma to zbyt wiele wspólnego z pierwotnym wzorcem owczarka niemieckiego, który miał dużo lżejszą i mniej muskularną budowę. Hodowcy tak długo się spierali, że ostatecznie utworzono zostały dwie linie hodowlane. Pierwszą z nich jest hodowla uszlachetniająca, w której przykłada się wagę do masywniejszej budowy owczarka i tego, aby posiadał on opadające plecy i miał lekko pochylony krzyż. Z kolei hodowla wydajnościowa skupia się na tym, aby owczarek niemiecki miał lżejszy typ budowy i posiadał umiejętności użytkowe. Decydując się na zakup psa rasy owczarek niemiecki należy się zastanowić do jakich celów będzie on wykorzystywany. Hodowcy znają swoje psy i potrafią dobrać charakter psa do jego przyszłej rodziny. Psy pracujące muszą posiadać inne cechy niż psy tzw. rodzinne. Dokonując wyboru hodowcy zwróć uwagę, czy jest do hodowla FCI, a nie pseudohodowla, w której małą wagę przywiązuje się do zdrowia i wychowania szczeniąt. Hodowcy zrzeszony w FCI dbają o swoje mioty przeprowadzając odpowiednie badania i dbając o ich socjalizację od pierwszych dni życia. Zawsze proś o pokazanie wykonanych badań, które potwierdzą dobry stan zdrowia szczeniaka. Prawdziwy hodowca nawet po wydaniu szczeniaka do nowej rodziny chętnie udziela rad i wskazówek w jego wychowaniu.